Brontekst bekijken van Periodiek systeem/Scandiumgroep

<templatestyles src="TableStyles.css" />{{Gebruikt TemplateStyles}}
{{Paginalink
| Inhoud = Periodiek systeem/Inhoud
| Index = Periodiek systeem/Index
| VorigePagina = Periodiek systeem/Edelgassen
| VolgendePagina = Periodiek systeem/Titaangroep
}}
__TOC__
==  Galerij ==
{{{!}} class="wikitable vatop" style="border-style:none;" 
{{!}}- align="center"
{{!}} rowspan="6" style="border-style:none; width:10%; " {{!}} {{PeriodiekSysteem kolom <!--
-->| Metaal |21 |Sc | Scandium <!--
-->| Metaal | 39 | Y | Yttrium  <!--
-->| Metaal | 57 | La | Lanthaan <!--
-->| Metaal | 71 | Lu | Lutetium  }}
{{!}} rowspan="6" style="border-style:none; width:10%; " {{!}} {{PeriodiekSysteem kolom <!--
-->| Metaal |21 |Sc | Scandium <!--
-->| Metaal | 39 | Y | Yttrium  <!--
-->| Metaal | 89 | Ac | Actinium <!--
-->| Metaal | 103 | Lr | Lawrencium  }}
! width="26%" {{!}} Scandium
! width="26%" {{!}} Yttrium
! width="26%" {{!}} Lanthaan
{{!}}- align="center">
{{!}} [[bestand:Scandium sublimed dendritic and 1cm3 cube.jpg|200px]]
{{!}} [[bestand:Yttrium sublimed dendritic.jpg|200px]]
{{!}} [[bestand:Lanthan 1-cropflipped.jpg|200px]]
{{!}}- align="center"
{{!}} Gesublimeerd en massief [[w:Lutetium|Lutetium]]
{{!}} Gesublimeerd [[w:Yttrium|Yttrium]]
{{!}} Vast [[w:Lanthaan|lanthaan]] in een ampul met argon
{{!}}- align="center"
! width="26%" {{!}} Lutetium
! width="26%" {{!}} Actinium
! width="26%" {{!}} Lawrencium
{{!}}- align="center">
{{!}} [[bestand:Lutetium sublimed dendritic and 1cm3 cube.jpg|200px]]
{{!}} [[bestand:Electron shell 089 Actinium.svg|150px]]
{{!}} [[bestand:Ernest Orlando Lawrence.jpg|100px]]
{{!}}- align="center"
{{!}} Gesublimeerd en massief [[w:Lutetium|Lutetium]]
{{!}} Elektronenverdeling van [[w:Actinium|Actinium]]
{{!}} [[w:Ernest Lawrence|Ernest Lawrence]] naar wie lawrecium vernoemd is
{{!}}}

{{Kolommen2 (variabel)
| Anker = 
| Kop = Groepsgrootte
| KopLevel = 2
| Kol1 = In veel periodiek systeem weergaven lijkt de scandiumgroep slechts uit twee elementen te bestaan. Voor twee elementen een hele groep maken klinkt een beetje overdreven. De verklaring ligt in de geschiedenis. Toen duidelijk werd op basis van het [[Periodiek systeem/Atoommodel van Bohr|atoommodel van Bohr]] hoeveel elementen er een plaats zouden moeten vinden in de tabel werd ook duidelijk dat het systeem erg lang, en niet zo hoog zou worden.De periode van [[w:Ceasium|ceasium]] tot [[w:Radon (element)|radon]] omspant 32 elementen, terwijl er maar 7 periodes zijn. Door de elementen van het f-blok als twee aparte rijen onder de andere elementen te plaatsen kon een meer compact schema gemaakt worden: 18 breed en 9 hoog. Om aan te geven waar de twee extra rijen in de rest van het schema geplaatst moesten worden, werden de plaatsen van [[w:Lanthaan|lanthaan]] en [[w:Actinium|actinium]] gebruikt om dat aan te geven. Die elementen zelf werden als eerste element in de twee extra rijen geplaatst. Bovendien gaven ze hun naam aan die rijen: '''Lanthaniden''' (Lanthaan-achtigen) en '''Actiniden''' (actiniumachtigen).
| Kol2 = Grootte van de groep
}}
{{Kolommen2 (variabel)
| Anker = 
| Kop = 
| KopLevel = 
| Kol1 = Als de elektronenverdelingen van de elementen met elkaar vergeleken worden, valt op dat het allemaal <chem> [X]nd^{1}(n + 1)s^{2}</chem> verdelingen zijn. Daaronder zit een edelgasverdeling, of een edelgasverdeling met een volledig gevulde f-subschil: <chem>(n - 1)f^{14}</chem>. Op basis van hun elektronenverdeling deze elementen als één groep groep behandelen is dus goed verdedigbaar.
| Kol2 = 
}}{{Kolommen2 (variabel)
| Anker = 
| Kop = Opvalt dat
| KopLevel = 2
| Kol1 = De atoomstraal door de groep heen steeds groter wordt met een duidelijke knik tussen lanthaan en actinium. Deze knik is een algemene trend in alle nevengroepen van het periodiek systeem en wordt de [[Periodiek systeem/Lanthaniden#Contractie|lanthanidencontractie]] genoemd.
| Kol2 = 
}}
{{Kolommen2 (variabel)
| Anker = 
| Kop = Eigenschappen
| KopLevel = 2
| Kol1 = In onderstaande tabel zijn een aantal eigenschappen van de elementen die bij deze groep (kunnen) horen weergegeven.
| Kol2 = Eigenschappen
}}
<table class="wikitable vatop">

<tr  style="text-align:center; ">
<th> &nbsp; </th><th style=" width:250; "> [[w:Scandium|Scandium]] </th><th style=" width:250; "> [[w:Yttrium|Yttrium]] </th><th style=" width:250; "> [[w:Lanthaan|Lanthaan]] </th><th style=" width:250; "> [[w:Lutetium|Lutetium]] </th><th style=" width:250; "> [[w:Actinium|Actinium]] </th><th style=" width:250; "> [[w:Lawrencium|Lawrencium]]</th></tr>

<tr align="center"><th> N<ref>Atoomnummer</ref> </th>
<td> 21 </td><td> 39 </td><td> 57 </td><td> 71 </td><td> 89 </td><td> 103 </td></tr>

<tr align="center"><th> Symbool </th>
<td> Sc </td><td> Y </td><td> La </td><td> Lu </td><td> Ac </td><td> Lr </td></tr>

<tr align="center"><th> Elektronen<ref>Elektronenverdeling: behalve voor de elementen tot en met argon wordt alleen de verdeling buiten het laatste edelgas beschreven.</ref> </th>
<td> {{Elektronenverdeling|Ar|1|2}} </td><td> {{Elektronenverdeling|Kr|1|2}} </td><td> {{Elektronenverdeling|Xe|0|1|2}} </td><td> {{Elektronenverdeling|Xe|14|1|2}} </td><td> {{Elektronenverdeling|Rn|0|1|2}} </td><td> {{Elektronenverdeling|Rn|14|1|2}} </td></tr>

<tr align="center"><th> Ionen </th>
<td> <chem>\scriptstyle Sc^{3+}</chem> </td><td><chem>\scriptstyle Y^{3+}</chem>  </td><td> <chem>\scriptstyle La^{3+}</chem> </td><td> <chem>\scriptstyle Lu^{3+}</chem> </td><td> <chem>\scriptstyle Ac^{3+}</chem> </td><td> <chem>\scriptstyle Lr^{3+}</chem> </td></tr>

<tr align="center"><th> R<sup>0</sup><ref>Atoomstraal in [[w:picometer|pm]].</ref> </th>
<td> 160 </td><td> 180 </td><td> 195 </td><td> 175 </td><td> 195 </td><td> - </td></tr>

<tr align="center"><th> R<sup>3+</sup><ref>ionstraal van het driewaardig positieve ion in [[w:picometer|pm]].</ref> </th>
<td> 85,5 </td><td> 104 </td><td> 117,2 </td><td> 100,1 </td><td> 126 </td><td> - </td></tr>

<tr align="center"><th> EN<ref>Elektronegativiteit (Pauling), ontleend aan de gegevens op de Engelstalige Wikipedia ([https://en.wikipedia.org/wiki/Electronegativity Electronegativity]</ref> </th>
<td> 1,36 </td><td> 1,22 </td><td> 1,1 </td><td> 1,27 </td><td> 1,1 </td><td> 1,3 </td></tr>

<tr align="center"><th> M<ref>Molaire massa in gram/mol.</ref> </th>
<td> 44,956 </td><td> 88,906 </td><td> 138,9055 </td><td> 174,967 </td><td> 227,0728 </td><td> [262] </td></tr>

<tr align="center"><th> Smelt.(°C)<ref>Smeltpunt in °C. Smeltpunten zijn afkomstig van de Nederlandstalige Wikipedia (6 juni 2023), de pagina's van de elementen. De daarin opgegeven waarden zijn in Kelvin. Zij zijn omgerekend (-273,15) en naar hetzelfde aantal significante cijfers afgerond.</ref> </th>
<td> 1539,0 </td><td> 1523 </td><td> 920 </td><td> 1663 </td><td> 1051 </td><td> - </td></tr>

<tr align="center"><th> Kookt.(°C)<ref>Kookpunt in °C. Kookpunten zijn afkomstig van de Nederlandstalige Wikipedia (6 juni 2023), de pagina's van de elementen. De daarin opgegeven waarden zijn in Kelvin. Zij zijn omgerekend (-273,15) en naar hetzelfde aantal significante cijfers afgerond.</ref> </th>
<td> 2748 </td><td> 3264 </td><td> 3420 </td><td> 3397 </td><td> 2470 </td><td> - </td></tr>

<tr align="center"><th> Dichtheid<ref>Dichtheid in kg/L of gram/cm<sup3.</ref> </th>
<td> 2,989 </td><td> 4,469 </td><td> 6,700 </td><td> 9,840 </td><td> 10,070 </td><td> - </td></tr>

<tr align="center"><th> Hardheid<ref>Hardheid in de schaal van Mohs</ref> </th>
<td>  </td><td>  </td><td> 2,5 </td><td>  </td><td>  </td><td> - </td></tr>

<tr align="center"><th> Smeltwarmte<ref>Smeltwarmte in kJ/mol.</ref></th>
<td> 14,1 </td><td> 11,4 </td><td> 6,2 </td><td> 19,2 </td><td>  </td><td> - </td></tr>

<tr align="center"><th> Verdampingsw.<ref>Verdampingswarmte in kJ/mol.</ref> </th>
<td> 314,2 </td><td> 363,0 </td><td> 414,0 </td><td> 428 </td><td>  </td><td> - </td></tr>

<tr align="center"><th> V<sub>Molair</sub><ref>Molair volume in cm<sup>3</sup>/mol.</ref> </th>
<td> 15,04 </td><td> 19,89 </td><td> 22,39 </td><td> 17,78 </td><td> 22,54 </td><td> - </td></tr>

<tr align="center"><th> ρ<ref>Soortelijke weerstand in <chem>\mu \Omega.cm</chem></ref> </th>
<td> 61 </td><td> 57 </td><td> 57 </td><td> 79 </td><td>  </td><td> - </td></tr>

<tr align="center"><th> IP1 (kJ/mol)<ref name = "IP">Ionisatieprotentialen in kJ.mol. Het cijfer achter IP geeft aan om de hoeveelste potentiaal het gaat.</ref> </th>
<td> 633,09 </td><td> 615,58 </td><td> 538,10 </td><td> 523,52 </td><td> 498,83 </td><td> - </td></tr>

<tr align="center"><th> IP2 (kJ/mol)<ref name = "IP" /> </th>
<td> 1234,99 </td><td> 1180,99 </td><td> 1067,14 </td><td> 1341,16 </td><td> 1167,48 </td><td> - </td></tr>

<tr align="center"><th> IP3 (kJ/mol)<ref name = "IP" /> </th>
<td> 2388,67 </td><td> 1979,89 </td><td> 1850,34 </td><td> 2022,29 </td><td>  </td><td> - </td></tr>

</table>

{{Paginalink
| Inhoud = Periodiek systeem/Inhoud
| Index = Periodiek systeem/Index
| VorigePagina = Periodiek systeem/Edelgassen
| VolgendePagina = Periodiek systeem/Titaangroep
}}
{{Sub}}